Tegel-/natuursteen-/dekvloerapplicatie
Plannings- en lijmadvieswijzer voor het lijmen van tegels, natuursteen en dekvloeren Verschillende ondergronden, materialen en bereiken vormen vaa een uitdaging bij het afdichten en lijmen van tegels en platen. Wij laten u zien wat belangrijk is en met welke systemen u tot een goed succes kunt komen. Met zekerheid de oplossing.
Met zekerheid de oplossing. Voor elke vereiste. De trend naar meer en meer renovatiewerk vraagt om productsys-temen die deze trend kunnen volgen of zelfs in gang zetten. Bij SCHOMBURG vindt u al deze systemen in de vorm van innovatieve en optimaal op elkaar afgestemd producten. Deze lijmadvieswijzer dient er toe om u aanvullend en praktijkgericht te adviseren, zodat voor iedere tegellijm-klus een oplossing wordt geboden. Vanzelfsprekend kunt u ook een beroep doen op de jarenlange praktijkervaring van de specialisten van onze lijm- en afdichtingsafdeling of informatie inwinnen via www.schomburg.nl.
Plannings- en lijmadvieswijzer voor het lijmen van tegels, natuursteen en dekvloeren
Inhoud 6
Competentie met systeem
8 Lijmen op verschillende ondergronden 9 Cementdekvloeren (CT), met en zonder vloerverwarming 10 Calciumsulfaat-dekvloeren (CA), met en zonder vloerverwarming 12 Gietasfalt (AS) binnenshuis 14 Magnesietvloeren (MA) 15 Jonge cementdekvloeren (CT) en beton (>28 dagen) 16 Beton (> 3 maanden) 17 Beton (> 6 maanden) 18 Spaanplaat en delenvloer 19 Grootformaat tegels en platen op houten ondergronden 20 Metselwerk (kalkzandsteen, pannen en cellenbeton) 21 Cement-pleisterwerk (mortelgroep PII en PIII conform DIN 18550) 22 Gipspleister (mortelgroep PIV conform DIN 18550) 23 Gipskarton en bouwplaten 24 Oude tegelvloeren 25 Metaal en roestvrij staal 26 Kritische ondergronden 27 Lijmresten en verflagen 28 Afdichten en lijmen, binnen en buiten 29 Privé badkamers 30 Balkons en terrassen 31 Balkons en terrassen – AQUAFIN-TBS 32 Openbare douches en zwemomlopen 33 Fonteinen en zwembassins 35 Sauna-accommodaties
De gegevens in de technische referentiebladen van de vermelde producten moeten in acht worden genomen. Deze, alsook overige documentatie kunt u vinden op www.schomburg.de.
schomburg.com
3
Vervolg Inhoud 36 Afdichten en lijmen in bijzondere bereiken 37 Commerciële keukens en koelhuizen 38 Ex-bereiken, clean rooms, chemische-, farmaceutische en elektronica-industrie 40 Melkstallen en tankruimtes 41 Waterzuiveringsinstallaties 42 Lijmen van bijzondere bekledingsmaterialen 43 Porcellanato 44 Grootformaat tegels en platen 46 Kunststeen 47 Glasvlies en -mozaïek 48 Cotto 49 Natuursteen 50 Algemene informatie 51 De beoordeling en voorbereiding van de ondergrond 52 Voor elke toepassing de juiste grondering 54 Voor elke waterinwerking de juiste afdichting 56 Voor elke toepassing de juiste lijmmortel 62 Het juiste mortelsysteem voor cotto, natuur- en kunststeen 64 Voor elke toepassing de juiste voegenmortels 66 Voor elke toepassing de juiste voegenafdichting 68 Green SCHOMBURG 73 Reglementen 76 Woordenlijst
4
Van specialist voor afdichtingen
tot totaalaanbieder van complete lijm- en afdichtsystemen De kerncompetentie van de SCHOMBURG Groep is gebaseerd op een knowhow van meer dan 80 jaar op het gebied van afdichten en lijmen. Ontwikkelen van economisch en ecologisch verantwoorde systemen die de bouw ten dienste komen. Door de nauwe contacten met de vakman ter plaatse weet SCHOMBURG al sinds decennia zijn technisch en wetenschappelijk onderbouwde know-how om te zetten in dynamisch innovatieve vooruitgang. Hiertoe behoren lijm- en afdichtsystemen die optimaal en rationeel ingezet kunnen worden. Met deze lijm-advieswijzer bieden wij de tegel-applicerende sector een optimaal adviseringstool dat nagenoeg voor de meest voorkomende problemen een praktijkgerichte oplossing biedt. Alternatieve oplossingen kunt u in de rubriek “Algemene informatie” op pagina 50 vinden. Gronderen Van gronderingsconcentraat en 2-componenten, flexibele afdichtingsslurries tot 1-componenthechtbruggen levert SCHOMBURG een breed spectrum voor een optimale ondergrond-voorbereiding. Deze gronderingsproducten zijn multifunctioneel: ze verstevigen de ondergrond, binden het stof aan het oppervlak, reduceren de zuigkracht en garanderen een gelijkmatige uitharding van de op te brengen lijm/ mortel. Daarbovenop schermen ze af tegen vocht en zorgen voor de meest optimale hechtondergrond. Egaliseren Voor het uitvlakken van oneffenheden op wand en vloervlakken levert SCHOMBURG pleister- en uitvlakmassa’s, die voldoen aan de geldende normen en voor ieder denkbare toepassing geschikt zijn. In het bijzonder de toepassing van grootformaat tegels, welke hoge eisen stellen aan de vlakheid van de ondergrond. Opstaande kanten – hoogteverschillen van meer dan 1 mm tussen de stootkanten van deze tegels – dienen vermeden te worden. Met behulp van SCHOMBURG pleister- en uitvlakmassa’s worden ondergronden voor XXL tegels op efficiënte wijze effen gemaakt. De zo verkregen vlakke ondergrond vormt dan de meest optimale basis voor elke aan te brengen tegellaag.
6
Ontkoppelen/isoleren Onder de naam STEPBOARD biedt SCHOMBURG een polyestervezel versterkte geluidsreducerende ontkoppelingsplaat aan die in diktes van 4 mm, 9 mm en 15 mm te verkrijgen zijn. Dit systeem wordt overwegend toegepast op keramische tegels en platen, natuursteen, kunststeen en laminaat binnenshuis.
vindt u de juiste lijm voor elke ondergrond, stofgereduceerd en ongevaarlijk voor uw gezondheid. Alleen de toepassing van geschikte lijmmortels maken lijmwerkzaamheden eenvoudig en zuinig in verwerking. Een natuursteen kan door onjuiste lijmmortels zelfs schade oplopen. SCHOMBURG heeft op dit gebied voor elk probleem een oplossing voor u klaar liggen.
Afdichten Bij afdichtingswerkzaamheden kunt u terugvallen op een in 60 jaar gegroeide kerncompetentie van SCHOMBURG. Een veelvoud van beproefde afdichtingsmiddelen staat ter beschikking voor elk type toepassing. Eigenschappen als waterondoordringbaarheid, dampdiffusiegeschiktheid, chemische bestendigheid alsook de bestendigheid ten opzichte van alkaliteit zijn slechts enkele voordelen die deze afdichtstoffen bieden. Door de combinatie van geavanceerde techniek en gefundeerde kennis biedt SCHOMBURG vakkundige oplossingen.
Voegen Met ons multikleuren-voegprogramma bieden wij u via de bijbehorende kleurenkaarten en waaiers een optimaal aanbod van trendzettende voegkleuren aan. De kleuren zijn op mortel en siliconengebied identiek op elkaar afgestemd zodat er geen kleurverschillen in de afwerking hoeft te ontstaan. Daarnaast bieden wij vanzelfsprekend een range aan primer materialen aan die de applicatie en hechting van de voegmaterialen sterk ondersteunen. Optimale voegproducten voor buitengewoon hoogkwalitatieve tegelwerk oplevering, daar staat SCHOMBURG met zijn voeg producten garant voor.
Leggen Ongeacht of het tegels, natuursteen, mozaïek, cotto of keramiek betreft. Gelegd volgens de dunbed, middelbed of dikbed methode. In wit, stug of soepel – bij ons
7
Lijmen op
verschillende ondergronden Elke ondergrond beschikt over specifieke eigenschappen en stelt daarmee verschillende eisen aan de voorbereiding van de ondergrond en de gebruikte materialen. Op elkaar afgestemde producten van SCHOMBURG bieden in het systeem de grootstmogelijke successen en veiligheid in het resultaat.
8
Lijmen op cementdekvloeren (CT) met en zonder vloerverwarming
2
1
Voer eerst een vochtigheidsproef uit. Het CM-vochtigheidsgehalte mag bij een dekvloer op de isolatie of scheidingslaag niet boven 2,0 CM% komen. Vloerverwarmingen dienen in dit soort vloeren vooraf opgestookt te worden, alvorens met tegel-verlijming te beginnen. Wordt er op hechtlaag- (CT) dekvloeren gewerkt, dan kan een vochtmeting achterwege blijven.
Voortgang
Product
GRONDEREN
Oplosmiddelvrije universele grondering, water-/alkalibestendig
ASO-Unigrund
EGALISEREN
Egalisatiemassa van 2 tot 30 mm, voor binnen en buitentoepassing
SOLOPLAN-30-PLUS
LEGGEN
Soepel te verwerken flexibele tegellijm
SOLOFLEX
Grijze, zeer flexibele flexmortel voor binnen en buiten
MONOFLEX-XL
Natuursteenlijm, flexibel
CRISTALLIT-FLEX
Sneluithardende flexvoegmortel, 3 - 20 mm voegbreedte
CRISTALLFUGE-FLEX
Minerale multifunctionele flexvoeg voor onder meer tegels, natuursteen en andere tegels van 1-10 mm voegbreedte met FAST TECHNOLOGY
CRISTALLFUGE-PLUS
Chemisch bestendige epoxy-fijnvoegmortel, 2-comp. en oplosmiddelvrij
CRISTALLFUGE-EPOX
Siliconen voegafdichting voor flexibele voegen
ESCOSIL-2000
Natuursteen silicone voor verkleuringsvrij lijmen
ESCOSIL-2000-ST
VOEGEN
9
Lijmen op calciumsulfaat (CA) dekvloeren met en zonder vloerverwarming 4 1
Bij normale restvochtgehaltes: CA-dekvloer moeten worden geschuurd, afgezogen en zoals bij alle CA-gebonden ondergronden worden voorzien van een primerlaag met ASO-Unigrund. Verwarmde dekvloeren moeten voor de beleggingswerkzaamheden conform de erkende regels der
techniek worden opgewarmd. Voor de beoordeling van de gereedheid voor het aanbrengen moet een vochtigheidsmeting met het CM-apparaat worden uitgevoerd. (CA-dekvloeren zonder vloerverwarming: 0,5 CM%, CA-dekvloeren met vloerenverwarming: 0,3 CM%)
Voortgang 1
Product Oplosmiddelvrije universele grondering, water-/alkalibestendig
Toepassing bij het lijmen van grootformaat tegels en platen, de nog verse grondering afzanden met kwartszand
ASODUR-GBM
Egalisatiemassa voor vloeroppervlakken, 2 - 30 mm, binnenshuis
SOLOPLAN-30-CA
L EGGEN
Soepel te verwerken flexibele tegellijm S1
Snel uithardende, vervormbare flexibele lijm S1 voor binnen en buiten
MONOFLEX-fast
Versnelt het uitharden van flexibele vloeibedlijm
MONOFLEX-FB
Flexibele dunbedmortel voor CA-dekvloeren, voorkomt ettringietvorming
UNIFIX-AEK
10 schomburg.com
3 2 1
Bij een verhoogd restvochtgehalte: CA-dekvloeren moeten worden opgeruwd, afgezogen en zoals bij alle calciumsulfaatgebonden ondergronden worden voorzien van een primerlaag met ASO-Unigrund. Het vochtpercentage dient voorafgaand aan de tegelapplicatie te worden doorgevoerd volgens de CM methode. In geval er keramische tegels en platen
op calciumsulfaatgebonden vloeren gelegd gaan worden waarvan het vochtpercentage verhoogd afwijkt van de norm, kunnen vochtpercentages van max. 1,5% bij vloeren zonder- en max. 1,0% bij vloeren met vloerverwarming geaccepteerd worden. (Zie het technisch infoblad UNIFIX-AEK)
Flexibele dunbedmortel voor calciumsulfaat dekvloeren, voorkomt schadelijke ettringietvorming
3 VOEGEN
Aanwijzing Opstijgend vocht uit de ondergrond moet worden uitgesloten. Dit type leggen komt niet overeen met de algemeen erkende regels in de techniek en moet contractueel afzonderlijk overeen worden gekomen.
schomburg.com 11
Lijmen op gietasfalt (AS) binnen 5 3
2 1
Om tegels op gietasfalt te lijmen dient deze minstens een AS-IC 10 kwaliteit te bezitten en niet onder de 25 mm dik te zijn. Het gietasfalt dient naar alle opgaande wandkanten een dilatatievoeg te bezitten met een voegbreedte van 10 – 15 mm, deze dient tevens te worden doorgezet in de bekledingslaag. Bij nieuwe gietasfaltvloeren dient er op gelet te worden dat deze
volzat is ingestrooid met kwartszand. Indien dit niet het geval is, dient er voor het afdichten en lijmen een primerlaag met ASODUR-GBM epoxyprimer worden aangebracht om aansluitend te worden ingestrooid met kwartszand (korrel 0,2 – 0,7 mm).
Universele primer op epoxybasis
In een maximale laagdikte van 10 mm aanbrengen
ONTKOPPELEN/ ISOLEREN
Warmte-isolerende en geluidsdempende ontkoppelingsplaat, 4/9/15 mm
STEPBOARD
Lichte, stofarme flexmortel voor dunbed-, middelbed- en vloeibedlijm
LIGHTFLEX
Vervormbare, sneluithardende flexlijm voor hoge belastingen, ook voor natuursteen, met FAST TECHNOLOGY
UNIFIX-S3-fast
5
12 schomburg.com
Lijmen op Magnesietvloeren (MA) 4
3 1
Het directe contact tussen cementgebonden lijmmortels en magnesietvloeren heeft door een chemische reactie die ontstaat, ernstige gevolgen wat ook wel “magnesia” wordt genoemd. Een achterwaartse vochtigheidsbelasting uit de ondergrond moet om deze reden door overeenkomstige maatregelen worden uitgesloten. De magnesiet ondergrond moet mechanisch worden
opgeruwd, met epoxyhars ASODUR-GBM worden gegrond en de nog verse laag moet ruim worden afgestrooid met kwartszand met korrel 0,5 - 1,0 mm. Na nogmaals een wachttijd van ca. 12 – 16 uur en het overtollige kwartszand af te zuigen is de ondergrond klaar voor verlijming.
Egalisatiemassa voor vloeroppervlakken, bij toepassing op magnesiet mag maximaal een laagdikte van15 mm worden aangebracht
14 schomburg.com
Lijmen op jonge cementdekvloer (CT) (> 28 dagen) 3
Door het gebruik van uiterst flexibele tegellijm UNIFIX-S3/ UNIFIX-S3-fast kan op een jonge cementdekvloer, zodra deze begaanbaar is, tegels worden gelegd. Bij het leggen op jonge cementdekvloeren moet het nog niet afgesloten afbindproces van de dekvloer en de hieruit voortvloeiende geringere sterkte in acht worden genomen.
Er mogen geen zware lasten op de ondergrond worden geplaatst. Sinterlagen moeten voor het leggen van tegels worden verwijderd. Bij het leggen van natuursteen moeten verkleuringsen vervormingsbestendige materialen worden gebruikt.
AFDICHTEN
Flexibele, minerale, damp-open afdichtingsmortel voor verhoogde eisen in binnen- en buitenbereik
AQUAFIN-2K/M-PLUS AQUAFIN-RS300
Superelastische flexibele tegellijm voor hoge belastingen voor het opnemen van spanningen uit de harde ondergrond
UNIFIX-S3
Zeer vervormbare, sneluithardende flexibele lijm voor hoge belastingen voor het opnemen van spanningen uit de ondergrond
Aanwijzing Dit type leggen komt niet overeen met de algemeen erkende regels in de techniek en moet contractueel afzonderlijk overeen worden gekomen.
schomburg.com 15
Lijmen op beton (> 3 maanden)
Conform DIN 18157 mag beton op zijn vroegst na 6 maanden met tegels overwerkt worden. Reden voor veel schadegevallen zijn de nog in hoge mate aanwezige krimpspanningen die in jonge beton ondergronden aanwezig zijn. Wij adviseren bij jonge betonondergronden het gebruik van een zeer vervormbare tegellijm zoals UNIFIX-S3 of UNIFIX-S3-fast. Alleen met een
product van deze strekking en met een weergaloze elasticiteit, zijn duurzame en probleemloze tegelverlijmingen mogelijk zonder dat schuiftrekbewegingen tot problemen voeren. Voor het lijmen van tegels is een ondergrondvoorbereiding door middel van kogelstralen, hogedrukwaterstralen of soortgelijk absoluut noodzakelijk.
Super elastische flexibele tegellijm, bestand tegen hoge belastingen
16 schomburg.com
Lijmen op beton (> 6 maanden)
Voor het afdichten en de tegelverlijming op beton dient de ondergrond eerst goed te worden voorbehandeld middels; kogelstralen, hogedruk-waterstralen of andere sinterlaagverwijderende methodes, zodat er voldoende grip aanwezig is.
1-comp., flexibele afdichtingsmortel, wand/vloer
AQUAFIN-1K-PREMIUM
Afdichtingsfolie, baanvormige contactafdichting
SANIFIN
schomburg.com 17
Verlijmen van tegels en platen op spaanplaten en houten delen 4 1
Houten ondergronden dienen schoon, droog en draagkrachtig te zijn. Beschadigde platen vervangen, open voegen vullen met TAGOMASTIC. Beschadigde houten ondergronden/ ondergronden met houten delen moeten worden vervangen, losse houten delen vakkundig bevestigen (bijv. schroeven etc.)
Voegen tussen houten delen sluiten. Neem ook onze aanvullende technische informatie, nr. 10, in acht.
Sneldrogende, kwartsgevulde dispersiegrondering voor zuigende en niet-zuigende ondergronden
ASO-Unigrund-S
Zelfnivellerende, vezelversterkte cement-egalisatiemassa voor houten ondergronden, ten minste 10 mm dik
SOLOPLAN-FA
NTKOPPELEN/ O ISOLEREN
Warmte- en geluidisolerende ontkoppelingsplaat, 9/15 mm
AFDICHTEN OPTIONEEL
18 schomburg.com
Verlijmen van grootformaat tegels en platen op houten ondergronden 4 3 2
Een bijzonder snelle, lichte en watervrije oplossing voor het gelijktijdig egaliseren van ondergronden is het epoxyhars ADODUR-LE superlichte mortel uitstekend geschikt. Bij het leggen van grootformaten over een kantenlengte van 40 cm en een oppervlak van 0,18 m2 adviseren wij de volgende constructieopbouw:
Universele primer op epoxybasis In ruimtes waar de voorschriften volgens AgBB van toepassing zijn, moet met het bindmiddel van ASODUR-LE worden gegrond
Superlichte vloermortel, op basis van epoxyhars
ASODUR-LE
Polymeerdispersie
UNIFLEX-F
/
OPTIONEEL
schomburg.com 19
Lijmen op kalkzandsteen, poreuze baksteen en cellenbeton in metselwerk
Bindmiddel gebonden stenen (bijv. kalkzandsteen) dienen minimaal 6 maanden oud te zijn (vanaf fabricage) om met tegels en platen overwerkt te kunnen worden. Krimpspanningen in verse cellenbeton worden in de eerste 6 maanden na fabricage afgebouwd naar een acceptabel niveau, waarop dan probleemloos tegels gelijmd kunnen worden.
Stabiele, cementaire, sneluithardend kunststofbindmiddel, krimparme en soepele pleistermortel, 2 - 50 mm
SOLOCRET-50
Eenvoudig verwerkbare voegmortel, tot 6 mm voegbreedte
CRISTALLFUGE
20 schomburg.com
Lijmen op pleisterwerk (mortelgroep PII en PIII conform DIN 18550)
5 4 3
Alle cementpleisterlagen die met tegels, platen of natuursteen bekleed gaan worden dienen met een rijlat strak en effen afgerijt te worden. Het oppervlak dient ruw te blijven en mag niet afgeschuurd of gladgemaakt worden. Om hoog kwalitatief tegelwerk te kunnen opleveren, dient men vlakheidseisen aan de te betegelen ondergrond te stellen.
Snel uithardende, zeer stabiele flexlijm voor binnen en buiten
SOLOFLEX-fast
Flexibele lijmmortel met goede standvastheid
MONOFLEX
schomburg.com 21
Lijmen op gipspleister (mortelgroep PIV conform DIN 18550)
4 1
Alle cementpleisterlagen die met tegels, platen of natuursteen bekleed gaan worden dienen met een rijlat strak en effen afgerijt te worden. Het oppervlak dient ruw te blijven en mag niet afgeschuurd of gladgemaakt worden. Gipspleister is als ondergrond uitsluitend toegestaan in privé baden.
Grijze, zeer flexibele flexmortel S1 voor binnen en buiten
22 schomburg.com
Lijmen op gipskarton en bouwplaten
Gipskarton is als ondergrond uitsluitend toegestaan voor matig belaste wandoppervlakken in ruimtes, zoals bijv. privé baden. De bouwplaat dient te allen tijde tegen vocht afgeschermd te worden middels een tegelhechtlaag-afdichting.
Voortgang 1 /
Kwast, rol en spaanbare afdichtfolie voor wand en vloer
SANIFLEX
Soepel te verwerken flexibele tegellijmen
schomburg.com 23
Lijmen op oude tegellagen
1a
De oude tegellaag dient vast en draagkracht te zijn, losse delen in het oude tegelwerk dienen verwijderd te worden en met cementmortel MGIII uitgevlakt te worden. De ondergrond dient goed ontvet en gereinigd te worden, alle lossende substanties
zoals: kalk, vet, vuil etc.dienen restloos verwijderd te worden. Scheuren in de ondergrond met een epoxyhars verankeren. Het schuren van de oude tegellaag ondersteunt de aansluitende hechting van de primer cq contact-schraaplaag.
1a AFDICHTEN
24 schomburg.com
Product Sneldrogende, kwartsgevulde dispersiegrondering voor zuigende en niet-zuigende ondergronden
Flexibele, minerale afdichtingsmortel als contactlaag
AQUAFIN-RS300
Lijmen op metaal en roestvrij staal
Vetvrij reinigen en verwijderen van aanhechtende corrosie aan het metaal is een vereiste. Eventueel dient het metaal geschuurd en gegrond te worden. Bij roestvrij staal wordt de INDU-Primer-N dun aangebracht. Voor het leggen van tegels en platen moet als
flexibele tussenlaag ASOFLEX-AKB worden aangebracht. Door de veelvoud aan metalen is het echter raadzaam om additioneel technisch advies in te winnen bij onze technische dienst.
Product Speciale primer en hechtverbeteraar voor niet zuigende ondergronden
INDU-Primer-N
Vloeibare massa voor hechtlaagafdichtingen met tegelsen plaatvloeren, voor wand of vloer
ASOFLEX-AKB
Oplosmiddelvrije 2-comp. epoxyhars, grote uitharding, hoge hechtkracht-, druk- en buigtrekbestendigheid
ASODUR-EKF
L ijm en voegmassa met een hoge chemische bestendigheid, voor tegels en natuursteen, voor wand of vloer
schomburg.com 25
Lijmen op kritieke ondergronden
Bij revitaliseringen en renovatie werkzaamheden komen veelvuldig probleemondergronden voor, die voordat er een tegelbekleding kan worden aangebracht, eerst uitgevlakt, contactgeluid gereduceerd dient te worden. Hier komt dan
de STEPBOARD plaat tot inzet. Om problemen van achteraf bewegende scheuren (niveau-verspringing) te voorkomen, dienen deze voorafgaande aan de lijmapplicatie, constructief gesloten te worden met bijv. ASODUR-K900.
De keuze is afhankelijk van de het type ondergrond en het beoogde gebruik van het oppervlak
SOLOPLAN-30-CA SOLOPLAN-FA SOLOPLAN-30-PLUS
Afdicht- en ontkoppelingsfolie
ADF-Balkonfolie
26 schomburg.com
Lijmen op ondergronden met lijmresten en verflagen
3 1a
In water oplosbare verven en lijm-/kleefresten dienen volledig verwijderd te worden. Oude lak- resp. olieverfsystemen dienen geschuurd en ontvet te worden. Optrekkend vocht vanuit de ondergrond dient voorkomen te worden.
1a 2
schomburg.com 27
Afdichten en lijmen binnen en buiten
Of het nu om zwembaden, zoutenwaterbassins of saunagedeeltes gaat – bij SCHOMBURG zit u goed. De systemen van SCHOMBURG zijn de ideale probleemvoorkomers bij het lijmen en afdichten in zwembaden. Op grond van exacte op elkaar afgestemde intelligente systeem-producten bieden SCHOMBURG producten de hoogste kwaliteit en spaart u aanzienlijk in tijd en kosten.
28 schomburg.com
Afdichten en lijmen in privé badkamers
4 2
Tegelbekledingen zijn op grond van het aanwezige voegwerk in het tegelwerk per definitie waterdoorlatend, dat houdt in, dat dit tegelwerk indien het zich bevindt in een met vochtbelaste ruimte, deze voorzien dient te worden van een hechtlaagafdichting. Voortgang
Zelfnivellerende, cementgebonden egalisatiemassa, 2 - 30 mm
Kwast, rol en spaanbare afdichtfolie
Afdichtband voor overbrugging van de veldbegrenzings- en aansluitvoegen
ASO-Dichtband-2000
Siliconen voegafdichting voor natuursteen
schomburg.com 29
Afdichten en lijmen op balkons en terrassen
3 2
Voor vaste verlijming op balkons en terrassen is de keuze voor geschikte lijm en afdichtingstypes uitermate belangrijk. Op grond van verschil in uitzetting van toe te passen materialen, kunnen er
uitzonderlijke schuiftrekspanningen ontstaan. Deze moet permanent worden gecompenseerd.
Waterafstotende, sneluithardende dekvloermortel met hoge sterkte
ASO-EZ4-PLUS
Vochtwerende, hydrofobe dunbedmortel
ADF-systeemlijm
Cementgebonden, waterondoordringbare voegenmortel met verhoogde mechanische en chemische weerstand voor voegbreedtes van 3 - 20 mm
CRISTALLFUGE-HF
30 schomburg.com
Veilig afdichten en leggen op terrassen en balkons AQUAFIN-TBS Jarenlang beproefd systeem met de hoogste zekerheid
4 3 2 1
Jarenlange ervaringen hebben er toe geleid, een veilig systeem voor het afdichten en verlijmen van keramische tegels op terrassen en balkons te ontwikkelen. Op AQUAFIN-TBS wordt een garantie verleend van 10 jaar bij professionele gebruikers.
De afzonderlijke systeemcomponenten worden in de varianten snel afbindend en normaal afbindend aangeboden.
schomburg.com 31
Afdichten en lijmen in openbare douches en zwembadomgevingen
In commercieel geëxploiteerde badaccommodaties is door het intensieve gebruik en overvloedige waterhoeveelheden de inzet van speciale afdichtingen een vereiste. Door toepassing van onze hechtlaag systeem-afdichting zijn alle bouwdelen (lijmmortel voor de tegels uitgezonderd), die bekleed
zijn met deze afdichting beschermd tegen inwerking van vocht.
5 VOEGEN
32 schomburg.com
Afdichten en lijmen in fonteinen en zwembaden
Om het indringen van zwemwater in de egalisatielagen en betonconstructies van zwembaden te voorkomen, worden gecertificeerde en beproefde hechtlaag-afdichtsystemen toegepast. Voortgang 1
ASODUR-SG3-thix
Waterafstotende multimortel tot 30 mm
ASOCRET-M30
Speciaaldichtband voor hoge eisen en hoge belastingen
ASO-Dichtband-2000-S
Hoogflexibele tegellijmmortel
Minerale, flexibele dunbedmortel
Chemicaliënbestendige dunbedmortel op epoxybasis
Chemicaliënbestendige voegmortel op epoxybasis
Silicone-voegafdichting voor onderwater toepassing
ESCOSIL-2000-UW ESCOSIL-2000-ST
schomburg.com 33
Afdichten en lijmen in saunabereiken
4 3 1
Sauna-accommodaties bestaan veelal uit een samenvoeging van diverse vertrekken met onderling verschil in functie. Voorbeelden hiervan zijn o.a. droge sauna‘s, stoomsauna‘s, Turkse baden, douchecellen en overige natte cellen, die aan een reeks van belastingen blootstaan.
De afdichtings- en lijmsystemen dienen derhalve op de desbetreffende belasting afgestemd te zijn. Doordat er hoge dampbelastingen in een stoomsauna aanwezig zijn, dient het afdichtings- en lijmsysteem een extra dampsperrende functie te hebben. Dit kan alleen door gebruik te maken van reactiehars gebonden afdicht- en lijmsystemen.
Spergrondering op epoxybasis
Egalisatiemassa, chemicaliënbestendige, dampremmende hechtlaagafdichting op basis van polyurethaan
schomburg.com 35
Afdichten en lijmen
in bijzondere toepassingsgebieden Commerciële keukens, clean rooms, stallen of waterzuiveringsinstallaties, met SCHOMBURG-producten staat u ook wat betreft de bijzondere toepassingsgebieden altijd goed. Perfect op elkaar afgestemde systeemcomponenten bieden de zekerheid voor planners en uitvoerders.
36 schomburg.com
Afdichten en lijmen in commerciële keukens en koelhuizen Het in commerciële keukens en koelhuizen aan te brengen tegelwerk is onder bepaalde omstandigheden en afhankelijk hoe de ruimte gebruikt wordt, sterk onderhevig aan agressieve chemische invloeden, veelvoorkomend is bijv. melkzuur, vetzuur, bloed, reinigingsmiddelen etc. De keuze van afdichtings- en lijmsystemen wordt daarom bepaald aan de hand van de te verwachten chemische belastingen in de betreffende ruimte. De overeenkomstige ruimtes van de betreffende belastingsklasse volgens het ZDB-infoblad resp. DIN 18534 moet door de planner worden gedefinieerd.
Optimaal is de optionele toepassing van geleidingsband in combinatie met geleidingslak welke wordt aangebracht tussen de grondering en afdichtingslaag, hiermee creëert men de mogelijkheid om de ondergrond continu elektronisch te bewaken met een draadloze inductorcontrole volgens DIN 55670, zo dat een tijdrovende controle van de afdichtingsmaatregelen middels een testvulling van het bassin met water kan vervallen.
Product Cementgebonden egalisatiemassa, 5 – 40 mm, wand/vloer
ASOCRET-BIS-5/40
Egalisatiemassa, chemicaliën bestendige hechtlaagafdichting op basis van polyurethaan
schomburg.com 37
Antistatisch lijmen in ex-bereiken, clean rooms, chemische-, farmaceutische en elektronica-industrie
In veel sensibele sectoren van industriële en medische aard dienen elektrostatische ontladingen voorkomen te worden. Door elektrostatische ontladingen kunnen bijv. dampen, gassen of stof ontbranden. Bovendien kunnen door deze elektrostatische ontladingen, elektrische velden ontstaan, die wederom elektronische elementen kunnen beschadigen. Dat is een van de
redenen dat bijv. in gasstations, laboratoria, chemische- en elektronische-industrie, computerruimtes, clean rooms. Het beoogde doel hierbij is dat de afleidweerstand naar de aarde zo ver omlaag moet worden gebracht dat de elektrostatische opladingen in het onkritische bereik kan worden afgeleid.
Cementgebonden systeem Voortgang
Zelfklevend geleidingsband, in een raster van < 4 x 4 m
ASO-LB
De geleidingsemulsie voormengen met aanmaakwater van minerale tegellijm
ELEKTRON-PLUS
De geleidingsemulsie voormengen met aanmaakwater van CRISTALLFUGE-HF
ELEKTRON-PLUS CRISTALLFUGE-HF
Polyurethaan-afdichtmiddel voor hoogbelaste bereiken
INDUFLEX-PU
38 schomburg.com
Voorwaarde is het gebruik van antistatische tegels resp. tegels met antistatisch glazuur.
In het productprogramma van SCHOMBURG vindt u zowel een op mineralen alsook een op epoxyhars gebaseerd systeem, om aan alle eisen in economisch, mechanisch en chemisch opzicht alsook aan de veiligheidsaspecten te kunnen voldoen.
Epoxyhars-gebonden systeem Voortgang 1
Product Zelfklevend geleidingsband, in een raster van < 4 x 4 m
Anti-statische speciaal primer op epoxybasis
ASO-LL
Componenten voor het vervaardigen van een zeer geringe elektrische geleidingsweerstand 2
2-comp. epoxyhars bindmidddel
ASODUR-EK/C
Antistatisch kwartszand als toevoeging aan het epoxyhars-bindmiddel
ASO-LQ
Polyurethaan-afdichtmiddel voor hoogbelaste bewegingsvoegen
schomburg.com 39
Afdichten en lijmen in melkstallen 5 2
Gebruiksvriendelijke melkstallen dragen bij aan een omzichtig, continue en efficiënt melkproces. Door de inzet van anti-slip en veilig beloopbare tegels en plaatmateriaal is de basis gelegd om aan hoge reinigings- en hygiene-eisen te kunnen voldoen.
Het tegelverlijmingssysteem moet daarnaast hoog chemisch en mechanisch bestendig zijn.
Product Betonvervangende mortel, in combinatie met een hechtbrug, indien er uitgevlakt dient te worden
Alternatief kan een dekvloer op hechtlaag in combinatie met een hechtbrug aangebracht worden
Afdichting in een twee-kleuren cross-link systeem met de chemische bestendige polyurethaanafdichting ASOFLEX-AKB gecombineerd met ASO-Dichtband-2000-S. De laatste laag met kwartszand instrooien
ASOFLEX-AKB ASO-Dichtband-2000-S
40 schomburg.com
Afdichten en lijmen in waterzuiveringsinstallatie's 5 22
33
44
11
Betonoppervlakken in waterzuiveringsinstallatie’s zijn permanent onderhevig aan chemische, biologische en mechanische belastingen. Ook verkeersoppervlakken in waterzuiveringsinstallatie’s zijn aan hoge belastingen onderhevig
en doorgaans van belastbare tegels voorzien. Het lijm- en afdichtingssysteem moet aan zeer strenge criteria voldoen.
schomburg.com 41
Lijmen van bijzondere bekledingsmaterialen Verlijmbare materialen zoals bijv. natuursteen, porcellanato, mozaïek of ook het lijmen van grootformaat tegels en platen vereisen een speciale uitdaging bij het kiezen van de juiste producten en bij de verwerking ervan. SCHOMBURG biedt veilige oplossingen en systemen om ook bijzonder te verlijmen materiaal betrouwbaar te kunnen verwerken.
42 schomburg.com
Lijmen van porcellanato 3 2 1
Met porcellanato-tegels worden tegels aangeduid die een waterabsorptie van ≤ 0,5% vertonen. Het gaat hierbij om een verlijmbaar materiaal met een extreem hoge dichtheid. Voor het verlijmen van porcellanato tegels worden kunststofafgedichte lijmmortels gebruikt om een optimale
hechtlaagafdichting te kunnen garanderen bij het zeer dichte oppervlak van deze tegel. Voor het voegen van porcellanato-tegels zijn met name de lijmmortels met een snelle binding geschikt.
Zie ook de inhoudsopgave “Lijmen op diverse ondergronden” en “Afdichten en lijmen, binnen en buiten”
Sneluithardende, vervormbare flexibele tegellijm S1
schomburg.com 43
Leggen van grootformaat tegels en platen 4 3 2 1
Vereiste voor het verlijmen van grootformaat tegels en platen is een vlakke, effen ondergrond. Des te groter het formaat van het te verlijmen materiaal, des te vlakker dient de ondergrond te zijn. Een ondergrond welke voldoet aan de vereisten conform DIN 18 202 voor het maken van oppervlakken is niet noodzakelijk geschikt om grootformaat platen te verlijmen. Het egaliseren van oneffenheden en onregelmatigheden tijdens de tegelverlijming is bij grootformaat tegels nagenoeg onmogelijk. Pleisterlagen en dekvloeren dienen daarom absoluut en egaal vlak te zijn. Indien dit niet het geval is, dan zal er geëgaliseerd moeten worden. Hiervoor zijn verschillende egaliseermassa’s geschikt zoals SOLOPLAN-30-PLUS, SOLOPLAN-30-CA (zelfnivellerend), of SOLOCRET-15 (standvast).
44 schomburg.com
Bij formaten > 40/40 cm moeten de achterzijde van de tegels resp. platen worden voorzien van een contactlaag. Indien deze contactlaag niet toereikend is om de betreffende tegels te vernetten, dan dient volgens buttering-floating te worden gewerkt. Met een voldoende hechtlaag tussen bekledingsmateriaal en ondergrond kunnen optredende spanningen op een verantwoorde manier worden afgebouwd en trekspanningen in de bekleding worden verhinderd. Het onder het verlijmde bekledingsmateriaal eventueel voorhanden restwater, bijv. uit betondelen, dekvloeren en lijmmortels kan slechts zeer langzaam door gering aanwezige voegen verdampen. Dit kan bij vochtgevoelige ondergronden tot schades leiden. Hier moeten adequate gronderingen toegepast worden die voldoende bescherming bieden.
Product Calciumsulfaatdekvloeren: Universele primer op epoxybasis
Cementdekvloeren: Oplosmiddelvrije grondering voor binnen en buiten *
Calciumsulfaatdekvloeren: Nivelleermassa tot 30 mm
Cementdekvloeren: Egalisatiemassa 2 - 30 mm voor binnen en buiten
Standvaste, snel uithardende egalisatiemassa tot 50 mm
Flexibele, minerale, damp-open afdichtingsmortel voor verhoogde eisen in binnen- en buitenbereik *
LIGHTFLEX 1)
MONOFLEX-XL 1)
MONOFLEX-FB 1)
CRISTALLIT-FLEX 1)
* Zie ook de inhoudsopgave “Lijmen op diverse ondergronden” en “Afdichten en lijmen, binnen en buiten”. 1) W ij adviseren bij cementaire dunbedmortels de toevoeging van een polymeerdispersieafdichting zoals UNIFLEX-F voor de compensatie van optredende krimp tussen ondergrond en keramisch vloermateriaal.
schomburg.com 45
Verlijmen van kunststeen 3 2 1
Kunststeen zijn agglomeraten van natuurlijke gesteentes, die cement- of kunstharsgebonden zijn. Enkele van deze materialen hebben een geprononceerde neiging tot zwellen. Doorgaans kan er met een hoog kunststofveredelde dunbedmortel met snelle kristallijne waterbinding worden verlijmd.
Bij enkele van deze soorten, specifiek die met een hoog serpentinietbestanddeel, kan schotelvorming alleen vermeden door het verlijmen met reactieharslijmen! Voor advies op maat staat onze technische afdeling u graag te woord.
Product Voorbewerken al naar gelang de soort en staat van ondergrond, afdichten conform vereiste belastingsklasse. Zie ook de inhoudsopgave “Lijmen op diverse ondergronden” en “Afdichten en lijmen, binnen en buiten”
46 schomburg.com
Chemicaliën bestendige lijmmortel op epoxybasis
Flexibele natuursteenlijm met 2,0 - 4,2 kg UNIFLEX-F veredelen
Silicone voegafdichting voor natuursteen
Lijmen van glastegels en mozaïek 3 2 1
Glas-tegels en mozaïek zijn doorschijnend of transparant met een coating op de rugzijde. Zonder deze coating is de lijmmortel zichtbaar. Door te kiezen voor witte lijmmortel komt de kleur van glas-tegels resp. mozaïek intensiever naar voren. Voor doorschijnende glasmozaïek kan met CRISTALLFUGE-EPOX zowel het lijmen alsook het voegen in dezelfde kleur worden
uitgevoerd. Om een goede cohesie met glas te verkrijgen moet een hoog kunststofveredelde lijmmortel worden gebruikt. Optimaal resultaat wordt geboekt door een epoxyharslijm in te zetten waarmee gelijktijdig verlijmd als ingevoegd wordt.
Voortgang 2
1) Veredelen met UNIFLEX-F
Product Stabiele, cementaire, sneluithardend kunststofbindmiddel, krimparme en soepele pleistermortel, 2 - 50 mm
Waterwerende, sneluithardende dekvloermortel met hoge eindsterkte
Witte flexibele lijm voor het leggen in dunbed
MONOFLEX-white 1)
Witte, snel uithardende flexibele tegellijm voor het lijmen in dunbed
UNIFIX-S3-fast 2)
2) Niet geschikt voor de verlijming bij onderwater-toepassingen
schomburg.com 47
Verlijmen van cotto 3 2 1
Cotto is een via een kostbaar fabricageproces uit steenaarde gebrand materiaal met bijzonder veel charme. Bij de verlijming komt grote zorgvuldigheid en vakmanschap om de hoek kijken. Verlijmen op te vochtige dekvloeren leidt al snel tot uitbloeiingen. Om droogtijden te minimaliseren dient een dun- of middelbedlijm met een snelle kristallijne waterbinding ingezet te worden. Het verdient aanbeveling voorafgaand aan het invoegen, het droge
tegelwerk te impregneren, om het reinigen tijdens het invoegen te vergemakkelijken. Na uitharding moet het tegelwerk dan zorgvuldig nagezuurd worden. Ook bij schoon en nagewassen tegelwerk is dit noodzakelijk om het materiaaleigen kalk te verwijderen. Nadat het tegelwerk grondig is doorgedroogd moet deze een eindbehandeling krijgen met Cotto-was of olie.
Reiniger ter verwijdering van cement- en kalkresten
ASO-R005
Silicone voegafdichting, neutraal-vernettend, vrij van weekmakers
48 schomburg.com
Verlijmen van natuursteen 3 2 1
Natuursteensoorten bieden fascinerende variaties van structuren op oppervlakken en maken zo elke vloer tot een unicum. De atmosfeer in ruimtes wordt in grote mate bepaald door het toepassen van natuursteen. Voor een zekere verlijming adviseren
wij u het CRISTALLIT-natuursteenprogramma. Het aanmaakwater wordt heel snel kristallijn gebonden en staat maar zeer kort in rechtstreeks contact met te verlijmen materiaal.
Al naar gelang de ondergrond, in de regel met: Acrylaatdispersie-concentraat *
ASO-Unigrund-K
Afhankelijk van ondergrond en toepassing: Egalisatiemassa van 2 tot 30 mm, voor binnen en buitentoepassing voor cementaire ondergronden
Nivelleermassa voor vloeroppervlakken, tot 30 mm, binnentoepassing voor calciumsulfaatgebonden ondergronden *
Universele flexibele natuursteenlijm met lange verwerkingstijd, tot 10 mm mortelbeddikte met FAST TECHNOLOGY
Grijze, zeer flexibele dun- en middelbedmortel met snelle, kristallijne waterbinding, FAST TECHNOLOGY
inerale multifunctionele flexvoeg voor onder meer tegels, natuursteen M en andere tegels van 1-10 mm voegbreedte met FAST TECHNOLOGY
Silicone voegafdichtmiddel, neutraal-vernettend, voor natuursteen
* Zie ook de inhoudsopgave “Lijmen op diverse ondergronden” en “Afdichten en lijmen, binnen en buiten”.
schomburg.com 49
Algemene informatie voor de planning en uitvoering
Bij het plannen en uitvoeren voor het succesvol verlijmen van tegels is een aantal verschillende factoren belangrijk. Wij laten u zien waarmee u rekening moet houden bij bijv. het beoordelen van de ondergrond en tijdens de voorbereiding en welke keuze bij verschillende wand- en vloeroppervlakken of maar ook bij verschillende waterinwerkingsklasse en DIN-normen voor u de juiste is.
50 schomburg.com
De beoordeling en voorbereiding van de ondergrond Methodes, noodzaak en mogelijkheden
Een van de belangrijkste voorwaarden voor een duurzaam succes bij het aanbrengen van decoratieve of beschermende coatings is een deskundige controle, beoordeling en voorbereiding van de ondergrond. De ondergrond moet dusdanig zijn geprepareerd dat altijd een optimale verbinding bestaat tussen het betonoppervlak en het aangebrachte systeem.
Visuele controle Door middel van een visuele controle kunnen reeds aanwezige hechtlaagverminderende substanties (vuil, mortelresten etc.) op de te bekleden ondergrond, losse murwe bestanddelen, condenswater, scheuren of grove oneffenheden worden waargenomen. Effenheidsproef De toelaatbare maattoleranties dienen gerelateerd te worden aan de DIN 18202. De test wordt gedaan middels een meetlat en een gekalibreerde meetwig. Klopproef Door op de te bekleden ondergrond te kloppen kunnen holle plekken en dunne harde sinterlagen in de ondergrond gelokaliseerd worden aan de hand van klankveranderingen. Benettingsproef Door het met water besproeien, bijv. met een borstel, van de te bekleden ondergrond is de zuigkracht vast te stellen. Het water dient in zeer korte tijd door de ondergrond geabsorbeerd te worden. Is dit niet het geval dan duidt dit zeer waarschijnlijk op een; te hoog vochtgehalte, aanwezigheid van lossingsmiddelen, voorhanden zijn van een cementhuid etc. Krasproef Door ruitvormige krassen in het oppervlak van de te bekleden ondergrond aan te brengen met gebruik van het “Krasproeftestapparaat” kan de gesteldheid van dit oppervlak worden beoordeeld (laagdikte hardheid etc). Op de “cross” lijnen mogen bij gelijktijdige inkrassingen geen kanten afbreken.
Vochtmeting Een vochtmeting is een proef om de bekledingsrijpheid van de ondergrond te kunnen vaststellen, gemeten met een CM-meetapparaat. Het max. vochtgehalte ligt bij kunstharsgronderingen en bij coatings bij ≤ 4,0 CM-%. Bij speciale gronderingen kan de vochtigheid ook hoger zijn. Met elektronische vochtmeetapparatuur kan wel een vochtmeting zonder aantasting van de ondergrond worden uitgevoerd, echter zijn deze niet betrouwbaar genoeg om een exact resultaat te verkrijgen. Drukbestendigheidscontrole Met een terugslaghamer (Schmidthamer) kan de drukbestendigheid van het beton puntsgewijs en niet-destructief worden getest.
epoxyharsmortel. Hierdoor is een veilige aansluiting van de volgende coatings mogelijk en kunnen schadelijke invloeden van chemicaliën of vocht worden verhinderd. Frezen Oppervlakkige verwijdering van enkele millimeters tot meerdere centimeters mogelijk om oneffenheden te egaliseren. Kogelstralen De meest gangbare methode voor het voorbereiden van de ondergrond voor het verkrijgen van een gelijkmatige poreus oppervlak. Slijpen Mechanische bewerking van het oppervlak met geringe verwijdering.
Scheursanering (vloeren) Voor het aanbrengen van de grondering moeten scheuren worden gescheiden en deskundig met injectiehars en aangebrachte staalklemmen worden afgesloten (injectieharssysteem ASODUR-K900 als betrouwbare en schone oplossing).
Hogedrukwaterstralen Toepassing bij slecht toegankelijke vloeren en verticale oppervlakken.
Sanering van gaten en gebreken De vlakheid van de ondergrond moet voor het aanbrengen van de grondering worden hersteld, met name is hiervoor een bestendige, en hoogvaste epoxyharsmortel (bijv. ASODUR-EMB) zeer geschikt. Geschikt gereedschap hiervoor zijn vlakspaan en troffel.
Vegen en zuigen Verwijderen van fijne losse deeltjes na de eigenlijke voorbereiding van het oppervlak.
Herstellen van een holle kim In het wand-vloer-aansluitbereik wordt een holle kim hersteld met een
Zandstralen en waterzandstralen Verwijdering van hechtlaagverminderende oppervlakdelen ook bij verticale oppervlakken.
Hechtvastheid van het oppervlak Bepaling van de hechtvastheid van het oppervlak door het verticaal afschrapen van een aangebrachte afschraapstempel. De minimum hechtvastheid voor coatingswerkzaamheden ligt bij 1,5 N/mm².
schomburg.com 51
Voor elke toepassing de juiste grondering
ASODUR-SG2
ASODUR-SG2-thix
ASODUR-V360W
ASODUR-SG3superfast
ASODUR-SG3thix
Beton
++
Cementdekvloer
Calciumsulfaatvloer 4)
Calciumsulfaat-gietvloer 1) 4)
ASO-Unigrund-GE
Grondering bij onderstaande tegelverlijming (zonder afdichting)
Ondergronden vloeroppervlakken
Magnesietvloer Gietasfaltvloer
ASODUR-LE epoxyharsvloer
++ o
Terrazzo- of steenvloeren 2) Oude tegellagen
o
++ 3)
Ondergronden wanden Beton
Kalk-cementpleister, cementpleister ++
Cellenbeton
Gipspleister Gipsplaten Oude tegellagen Houtspaanplaat
++ bijzonder geschikt
++ ++
o beperkt geschikt
1) Calciumsulfaatdekvloeren moeten worden geschuurd en oververwerkbaar zijn. 2) Terrazzo- en steenvloeren dienen vrij te zijn van lossende middelen. 3) Tegelvloeren grondig reinigen, evt. met korrel 20 tot 40 licht afschuren. 4) Bij grootformaten met ASODUR-GBM gronderen.
52 schomburg.com
Aanwijzing Bij gebruik van ASODUR-gronderingen moeten deze in verse toestand met kwartszand worden ingestrooid. De technische referentiebladen van de vermelde producten moeten in acht worden genomen.
schomburg.com 53
Voor elke waterinwerking de juiste afdichting Huidige belastingsklassen volgens ZDBinfoblad voor het niet geregelde bereik
Nieuwe classificatie conform DIN 18531, DIN 18534, DIN 18535
Belastingsklasse
Toepassingsbereiken
Standaard
Waterinwerkingsklasse
DIN 18534:
W0-I: gering
W1-I: matig
A0 Matig belast door niet drukkend water, binnen
Direct en indirect belaste oppervlakken in ruimtes, waarin niet zeer vaak met gerecycled en reinigingswater wordt gewerkt, bjiv. in privé baden, badkamers van hotels.
B0 Matige belasting door niet drukkend water, buiten
Direct en indirect belaste oppervlakken buiten met niet drukkende waterbelasting, bijv. op balkons en terrassen (niet gebruiken boven woonvertrekken).
DIN 18531-5:
A Hoogbelast door niet drukkend water, binnen
Direct en indirect belaste oppervlakken in ruimtes, waarin niet zeer vaak met gerecycled en reinigingswater wordt gewerkt.
W2-I: hoog
B Hoogbelast met van binnenuit constant drukkend water, binnen en buiten
Door drukwater belaste oppervlakken van bassins, zoals bijv. openbare en particuliere zwembaden binnen en buiten.
DIN 18535:
W1-B Vulhoogte ≤ 5 m W2-B Vulhoogte ≤ 10 m
C Hoogbelast door niet drukkend water met chemische inwerking, binnen
Direct en indirect belaste oppervlakken in ruimtes, waarin niet zeer vaak met gerecycled en reinigingswater wordt gewerkt, waarbij er ook sprake is van beperkte chemische belasting bij de afdichting, bijv. in commerciële keukens en wasserettes.
× 1 geen afdichting vereist bij waterafstotende oppervlakken × 2 alleen bij wanden
54 schomburg.com
W3-I: zeer hoog
Waterinwerking
Bruikbare afdichtingen SANIFLEX
AQUAFIN- AQUAFIN1K-PREMIUM 2K/M-PLUS
AQUAFINRS300
ASOFLEXAKB
×1
×
Afdichtingen van balkons, loggia's en veranda's (bruikbaar – platform, dat zich niet boven een gebruikte ruimte bevindt).
–
×2 Hoog Oppervlakken met frequente blootstelling aan spatwater en/ of gebruikt water, vooral op een vloer die tijdelijk intensief wordt belast door opstuwend water.
×4
×3
x
Gering Oppervlakken met niet frequente inwerking van spatwater. Voorbeelden • Wanden boven wasbakken in badkamers en gootstenen in huishoudkeukens. • Vloeroppervlakken in huis zonder afvoer, bijv. in keukens, bijkeukens, gastentoiletten.
Matig Oppervlakken met een niet-frequente blootstelling aan gerecycled water, zonder intensivering door opstuwend water. Voorbeelden • Wandoppervlakken boven badkuipen en in douchen in badkamers. • Vloeren in huis met afvoer. • Vloeren in baden zonder/met afvoer zonder hoge waterbelasting uit de doucheruimte.
Voorbeeld • Wanden van douches in sportinstellingen/commerciële centra. • Vloeren met afvoeren en/of goten.
Afdichting van reservoirs en bassins
– Zeer hoog Oppervlakken met zeer frequente of langdurige blootstelling aan spat- en/of gerecycled water en/of water van intensieve reinigingsprocessen, intensief belast door opstuwend water. Voorbeelden • Vloeren bij zwembassins. • Oppervlakken in commerciële omgevingen (commerciële keukens, wasserettes, brouwerijen).
× 3 alleen als er geen aanvullende chemische inwerking bestaat × 4 evt. afdichtingsoppervlakken met aanvullende chemische inwerkingen conform PG-AIV
schomburg.com 55
Voor elke toepassing de juiste lijmmortel ++ bijzonder geschikt
Ondergronden / toepassing
Advies voor ondergrond voorbereiding
Grondering
Pleistermortels PII en PIII conform DIN 18550
Stuc oneffenheden verwijderen
Metselwerk conform DIN 1053, Deel 1
Metselwerk dient vlak en volgevoegd te zijn. Bestaat de muur uit een steenmix, dan gewapend voorpleisteren. Metselwerk uit bindmiddel samengestelde stenen, dient min. 6 maanden oud te zijn
Minstens 6 maanden oud 5)
Sinterlagen evt. verwijderen bijv. kogelstralen of hogedrukreinigen
Minstens 3 maanden oud 5)
Minstens 28 dagen oud 5)
Droge bouwstoffen: gipsplaat conform DIN 18181, gipsvezelplaat, wapeningsgaas gecacheerd polystyreen
Voldoende draagkrachtig en geschikt als ondergrond voor de tegelverlijming
Tegelbekledingen, natuursteen, kunststeen, vast hechtend en draagstabiel
Reinigen en ontvetten, eventueel opruwen door schuren
ASO-Unigrund-S of schraaplaag met AQUAFIN-2K/M-PLUS
Oude lak en verf lagen, vastzittend en draagkrachtig
Muurverven verwijderen, lakken e.d. schuren. Wij adviseren een proefverlijming uit te voeren. Opstijgend vocht uit de ondergrond moet worden uitgesloten.
Piepschuim
Contactlaag met MONOFLEX, LIGHTFLEX, SOLOFLEX
Hout, draagkrachtig; bijv. spaanplaten op houten Buigvast (stijf) regelwerk
Eventueel naschroeven, test de geschiktheid
ASO-Unigrund-S, STEPBOARD 9 of 15 mm lijmen
Cementdekvloeren zonder vloerverwarming conform DIN 18560, op scheidings- of isolatielaag min. 28 dagen oud en met een restvocht gehalte < 2,0% volgens CM-meting
Aanwezige scheuren vullen en verankeren met ASODUR-K900 en afstrooien
Cementdekvloeren met vloerverwarming conform DIN 18560, op scheidings of isolatielaag min. 28 dagen oud en met een restvocht gehalte < 2,0% volgens CM
Het opstook program van de vloerverwarming in achtnemen, verkeerd opstoken kan tot schade aan het tegelwerk leiden
Wandtegelwerk binnen en buiten
ASO-Unigrund ASO-Unigrund
Vloeren binnen
Jonge verse cementdekvloeren 1) met en zonder Mag niet zanden, het opstook program van de vloerverwarming in vloerverwarming, begaanbaar (min. 3 dagen achtnemen! oud) op scheidings of isolatielaag conform DIN 18560 en draagkrachtig voor tegelwerk
3) Bij buitenruimtes en natte ruimtes dient er altijd een afdichting geplaatst te worden voordat het tegelwerk gelijmd gaat worden. In het productoverzicht vindt u de geschikte producten. Indien niet anders vernoemd dient ondergrond te voldoen aan DIN 18157. 4) Alleen in combinatie met hechtlaagafdichting ADF-Balkonfolie.
56 schomburg.com
1) Indien gelijmd wordt op jonge cementdekvloeren, mag de sensibele noch niet volledig uitgeharde dekvloerlaag niet verstoord worden. Geen zware lasten (bijv.: Tegelpakken etc.) op de ondergrond neerzetten. 2) Wordt er natuur-of kunststeen verwerkt ,dienen de productspecifieke eigenschappen van deze in acht genomen te worden. Wij adviseren om proefverlijmingen door te voeren. Afhankelijk van het bekledingstype, eventueel met UNIFLEX-F veredelen.
R2 T
CRISTALLFGEEPOX
C2 FT
C1 T
ADF-systeemlijmFB
C1 FE
C2 TE S1
C2 TE
AK7P
C2 FTE S1
MONOFLEX-white
C2 FE S1
C2 FTE S2
C1 TE S2
Classificatie volgens DN EN 12004 / lijmmortels
5) Bij een verlijming met ASODUR-EKF dient er vooraf eerst een grondering met ASODUR-GBM + kwartszand 0,2 – 0,7 mm aangebracht worden. 6) M et UNIFLEX-B veredelen, afhankelijk van de toepassing 2 tot 8,33 kg UNIFLEX-F/25 kg. Vervolg van tabel op referentiebladen de volgende pagina De gegevens in de de technische van de vermelde producten moeten in acht worden genomen. Deze, alsook overige documentatie kunt u vinden op www.schomburg.de.
schomburg.com 57
Vervolg van de tabel Lijmmortels ++ bijzonder geschikt
Calciumsulfaat dekvloeren conform DIN 18560 en calciumsulfaat gebonden ondergronden zoals uitvlakmassa’s, zonder vloerverwarming
Dekvloer schuren, restvochtgehalte max. < 0,5% volgens CM, opstijgend vocht dient uitgesloten te zijn
ASODUR-GBM, ASO-Unigrund-S, ASO-Unigrund-GE
Calciumsulfaat dekvloeren conform DIN 18560 en calciumsulfaat gebonden ondergronden zoals uitvlakmassa’s, met vloerverwarming
Dekvloer schuren, restvochtgehalte max. < 0,3% volgens CM, opstijgend vocht dient uitgesloten te zijn
Calciumsulfaat dekvloeren conform DIN 18560 en calciumsulfaat gebonden ondergronden zoals uitvlakmassa’s, met en zonder vloerverwarming, met een restvochtgehalte < 1,5% resp. < 1,0% volgens CM-meting.
Dekvloer schuren, opstijgend vocht dient uitgesloten te zijn
ASO-Unigrund-K, MV 1:3 of ASO-Unigrund-GE ASO-Unigrund-S
Minstens 6 maanden oud, beton conform DIN 1045 4) 5)
Sinterlaag verwijderen, bijv. granulaatstralen
Minstens 3 maanden oud, beton conform DIN 1045 4) 5)
Magnesietvloeren, met vloerverwarming conform DIN 18560
Opstijgend vocht uit de ondergrond moet worden uitgesloten
ASODUR-V360W en aansluitend afstrooien met kwartszand 0,2 – 0,7 mm
Magnesietvloeren, zonder vloerverwarming conform DIN 18560
Gietasfalt, klasse IC10 conform DIN 18560
Alleen voor binnen, dekvloeren dienen met zand te zijn geschuurd, “kaal”, eventueel met ASODUR-GBM voorgronderen.
ASODUR-GBM en aansluitend afstrooien met kwartszand 0,2 – 0,7 mm
Vast zittende PVC vloerbedekking, stabiel
Met ontvetter reinigen, schuren/opruwen
Schraaplaag met UNIFIX-S3
Houten ondergronden, stabiel, zoals spaanplaten parket en delen
Houten ondergronden met ASODUR-GBM gronderen en de ASODUR-LE nat in nat appliceren. Eventueel naschroeven, voegen tussen de delen vullen met Tagomastic. Opbouw met 9 of 15 mm STEPBOARD ontkoppelingsplaten.
Keramische tegelbekledingen, natuursteen, kunststeen, vast hechtend en draagstabiel
Droge bouwplaten zoals; gipsvezelplaten en Gebruik geen gipshoudende voegenvuller wapeningsgaas gecacheerd polystyreen
58 schomburg.com
ASO-Unigrund-S, ASODUR-GBM
De aanwijzingen op de vorige pagina ook in acht nemen!
o o
Vervolg van de tabel op de volgende pagina
Aanwijzing De technische infobladen van de vermelde producten in acht nemen! De aanbevelingen zijn geen vervanging voor de toepassingstechnische adviezen! De gegevens in de technische referentiebladen van de vermelde producten moeten in acht worden genomen. Deze, alsook overige documentatie kunt u vinden op www.schomburg.de.
schomburg.com 59
Vloeren buiten zonder isolatielagen Minstens 6 maanden oud, beton conform DIN 1045 4) 5)
Cementdekvloeren, beloopbaar (min. 3 dagen oud) conform DIN 18560, draagstabiel 1)
Mag niet afzanden
Reinigen met universele reiniger, evt. opruwen
Tegel- en plaatbekledingen Aarden plavuizen Grestegels Porcellanato (waterabsorptie < 0,5%) Kunst en natuursteen, dunbed (tot 5 mm lijmbeddikte), binnen 2) Kunst- en natuursteen, middelbed (> 5 mm lijmbeddikte), binnen 2) Glasmozaïek en glastegels 2) Grootformaat 2) Cotto 2)
Aanwijzing De technische infobladen van de vermelde producten in acht nemen! De aanbevelingen zijn geen vervanging voor de toepassingstechnische adviezen!
60 schomburg.com
++ 4)
o 6)
o 6) ++
o o 6)
o ++
1) Indien gelijmd wordt op jonge cementdekvloeren, mag de sensibele noch niet volledig uitgeharde dekvloerlaag niet verstoord worden. Geen zware lasten (bijv.: Tegelpakken etc.) op de ondergrond neerzetten. 2) Wordt er natuur-of kunststeen verwerkt, dienen de productspecifieke eigenschappen van deze in acht genomen te worden. Wij adviseren om proefverlijmingen door te voeren. Afhankelijk van het bekledingstype, eventueel met UNIFLEX-F veredelen. 3) Bij buitenruimtes en natte ruimtes dient er altijd een afdichting geplaatst te worden voordat het tegelwerk gelijmd gaat worden. In het productoverzicht vindt u de geschikte producten. Indien niet anders vernoemd dient ondergrond te voldoen aan DIN 18157. 4) Alleen in combinatie met hechtlaagafdichting ADF-Balkonfolie. 5) Bij een verlijming met ASODUR-EKF dient er vooraf eerst een grondering met ASODUR-GBM + kwartszand 0,2 – 0,7 mm aangebracht worden. 6) Met UNIFLEX-B veredelen, afhankelijk van de toepassing 2 tot 8,33 kg UNIFLEX-F/25 kg. De gegevens in de technische referentiebladen van de vermelde producten moeten in acht worden genomen. Deze, alsook overige documentatie kunt u vinden op www.schomburg.de.
schomburg.com 61
Het juiste mortelsysteem voor cotto, natuur- en kunststeen
Lijmlaagdikte Gesteente
Stollingsgesteenten
Dieptegesteente (Plutoniet)
Uitvloeiingsgesteente (vulkant)
Graniet
Padang Kristall, Padang hell, Bianco Sardo
Dioriet
Fürstensteiner, Nero Tijuca
Gabbro
Impala, Nero Impala, Star Galaxy
Syeniet
Kardinal, Blue Pearl
Foyait
Azul Bahia, Namibia Blue
Rhyolith / Porphyr
Trentiner Porphyr, Porfiris, Porfido
Basaltlava
Basaltina, Rheinische Basaltlava
Kalkbrezkie
Breccia Aurora
Serpentinitbrekzie
Rosso Levanto
Zandsteen
Roter Mainsandstein, Ruhrsandstein, Abtswinder Schilfsandstein, Wesersandstein
Kalkzandsteen
Anröchter Kalksandstein
Leisteen
Portoschiefer, Korlinger Schiefer, Mustang, Papagaios Black
Kalksteen
Trani, Jura Gelb, Jerusalem Stone, Botticino, Solnhofener Plattenkalk, Travertin Plattenkalk, Onyx, Bad Cannstatt, Bad Langensalzaw Moleanos Muschellkallk, Blaubank, Kernstein, Belgisch graniet, Nero Marquina, Kleinziegenfelder, dolomietsteen
Marmer
Thassos, Bianco Carrara, Estremoz, Arabescato, Namaqua
Dolomietmarmer
Palisandro, Norwegian Rose
Gneis
Soglio, Onserone, Maggia Rio Branco, Kashmir White, Imperial White, Juparana Gold, Sarizzo
cementgebonden
Kunstharsgebonden
Kunststeen
Rosa Beta, Imperial Red, Baltik bruin, Lausitzer, Waldstein geel, Baltik bruin, Lausitzer, Waldstein geel
Neerslaggesteente
Omvormingsgesteenten (Metamorfe-gesteenten)
Sedimentgesteenten
Afzettingsgesteente
Kwartsiet
Verde Spluga, Azul Imperial, Quarzit Yellow, Azul Macaubas, Pacific Blue
Glimmerkwartsiet
Alta Quarzit
Peacock, Multicolor, Otta-Schiefer, Theumaer Fruchtschiefer
Serpentiniet
Verde Alpi, Verde Naoussa, Verde Tino, Rosso Levanto, Tinos Green, Tauerngrün
Betonwerksteen
Breccia Aurora, Alpenmarmor Beige, Carrara weiß, Fa. Quarella: „Bianco Arco Iris“
Zonder serpentinietbestanddelen
Arabescato, Granit 90; Fa. Quarella Serie: Fantasia, Millennium, Cromatica, Granitica, Pastelli, Luciente; Fa. Omnistone: Serie Starlight u.a.; Fa. Objekt-Stone: Micronit u.a. Fa. Prossimesuperfici Serie: Luce, Cristallo, Oriente
Met serpentinietbestanddelen
Vetro 90; Fa. Quarella: Verde Tirreno, Rosso Levanto, Verde Levanto
Cotto
diverse types o beperkt geschikt
62 schomburg.com
1) Veredel 25 kg lijm door toevoeging van 2 kg UNIFLEX-F. 2) Behandel de rugkant van de tegel/plaat voor de applicatie in het dikbed met UNIFIX-S3-fast.
Dun- en middelbed lijmmethodes ‧ Snel uithardend ‧ Snelle kristallijne waterbinding ‧ Wit
‧ Watervrij ‧ Reactiehars
Applicatie via dikbed-methode ‧ Zeer vervormbaar ‧ Sneluithardend ‧ Snelle kristallijne waterbinding ‧ Wit
‧ Sneluithardend ‧ Snelle
kristallijne waterbinding ‧ Grijs
‧ Binnen ‧ Buiten
3 – 10 mm
tot 5 mm
15 – 50 mm
++ 2)
++ o 1)
o 1)
++ 1)
Aanwijzing ++
• Bij grotere afwijkingen van de steendikte adviseren wij het lijmen middels de dikbed-methode met de vloermortels ASO-EZ4-PLUS en ASO-SEM. • Niet gekalibreerde natuursteen principieel altijd via middelbed methode verlijmen. • Neem voor gedetailleerde adviezen s.v.p. contact op met onze schomburg.com 63 technische dienst.
Voor elke toepassing de juiste voegenmortels
Cement
Reactiehars
Stevigheid DIN EN 13888
CG2
CG2 WA
RG2
Voegbreedte 1 - 7 mm
Voegbreedte 3 - 10 mm
Voegbreedte 3 - 20 mm
Materiaalbasis
Voegbreedte 1 - 10 mm
Voegbreedte 1,5 - 6 mm
Voegmortels voor elk toepassingsbereik
Toepassingsbereik Tegels
+
−
Tegels
Porcellanato tegels1
Natuursteen verkleuringsgevoeligheid
Natuursteen verkleuringsongevoeligheid
Cotto2
Huishoudelijk reinigingsmiddel bad/douche
Beperkt chemisch belastbaar
Hoog chemisch belastbaar
Hoog mechanisch belastbaar
Water- en vuil afwijzend
Glasmozaïek droge ruimte
Glasmozaïek doucheruimte
Glasmozaïek onderwaterbereik
Zwembad drinkwater
Zwembad zout-/thermaalwater
Zwembad geringe waterhardheid
Balkons/terrassen
*Testvoeg uitvoeren Bij gepolijst porcellanato kunnen kleurpigmenten zich afzetten in de microporiën die in het oppervlak van de tegels aanwezig kunnen zijn. Daarom is een sterk kleurcontract tussen tegel en voegsel niet aan te bevelen. 2 Bij vloeren met open poriën, bijv. cotto en handgevormde tegels, moet, indien nodig, vóór het voegen voeghulpmiddel gebruikt worden (bijv. Möller Chemie, Fila, Patina Fala, Stingel Chemie). 1
Wijzigingen voorbehouden. Rechtsrelevant is het desbetreffende geldige technische infoblad.
64 schomburg.com
++ + −
zeer geschikt geschikt niet geschikt
Voor elke toepassing de juiste voegenafdichting
ASODUR-EP/FM
ESCOSIL-2000-UW
Voegafdichtingen voor elk toepassingsbereik
Siliconen acetaatvernettend
Siliconen neutraal oximvernettend
Siliconen neutraal, oximvernettend, siliconenolie
1-comp. polyurethaan
Epoxypolyurethaan
Interieur
Exterieur
Onderwater
1)
++ 1) ++
Wand
Vloer
Beperkt chemisch belast
Hoog mechanisch belast
Tegels met oppervlakcoating, bijv. Ceramicplus
Natuursteen
Minerale ondergronden, zoals bijv. beton, pleisterlagen, metselwerk o
Betonsteen, cementtegels
++ 1) ++ 1)
Gietijzer
IJzer, gestraald
Glas, glasmozaïek en glastegels
Roestvrijstaal
Aluminium, blank
Aluminium, geëloxeerd
Koper
++ *
Messing
Zink
Blik
Hout, gebeitst
Melaminehars
Kunststof profielen
PVC
*Mogelijke reactie met non-ferro metaallegeringen
66 schomburg.com
1) evt. voorgronderen 2) gronderen met geschikte primer 3) met primer ASODUR-GBM
Uitstekend Duurzaam - niet alleen in afdichting maar ook voor het milieu. Hierop richt de ondernemingsgroep SCHOMBURG zich. Hiervoor wordt een reeks van onze producten aan strenge controles onderworpen. Gecertificeerde zekerheid Van multigrondering, egalisatiemassa's, afdichtingsproducten tot het verlijmen van tegels met de stofarme flexibele mortels LIGHTFLEX en het voegen met CRISTALLFUGE-PLUS rond het assortiment af.
ÖKOPROFIT Sinds 2014 is SCHOMBURG betrokken bij het milieuproject ÖKOPROFIT (Duits ecologisch project voor geïntegreerde milieu-techniek) die de onderneming bij maatregelen met betrekking tot het milieu en de klimaatbescherming ondersteunt. Nu heeft de oost-Westfaalse bouwmaterialen-specialist voor zijn lovenswaardige milieuprestaties
68 schomburg.com
het overeenkomstige certificaat toegekend gekregen, dat het succes van de uitgevoerde maatregelen aantoont. Hiermee zet de onderneming maatstaven met betrekking tot de vereisten in een duurzame bedrijfsvoering, bouwen en uiteindelijk ook het wonen.
groot aantal SCHOMBURG-producten hebben inmiddels ook het keurmerk EC1 of zelfs EC1Plus gekregen. SCHOMBURG heeft zich bewust onderworpen aan strenge tests en documentatie om een optimale bescherming van de tegelzetters en gebruikers te bewerkstelligen. Ook de SCHOMBURG-producten met de VOC-France-aanduiding hebben met name milieubesparende eigenschappen. Deze emissiebeperkingen zijn strenger dan de Amerikaanse LEED-grenswaarden voor VOC-emissies.
Hiermee zet SCHOMBURG maatstaven met betrekking tot de vereisten in een duurzaam bouwen en bedrijfsvoering. Hiertoe behoren met name de gezondheid en het comfort van de gebruiker. Dit kan met name worden gewaarborgd door het gebruik van emissiearme producten.
A
URG-Sy st MB
it · SCH rhe O he
EMICODE Bovendien is een groot aantal SCHOMBURG-producten voorzien van het EMICODE-keurmerk. EMICODE is een geregistreerd handelsmerk voor het aanduiden van lijmgrondstoffen, lijmstoffen en bouwproducten. Deze bouwstoffen bieden de grootstmogelijke zekerheid tegen luchtverontreiniging binnenshuis. Aan het systeem EMICODE ligt een exact gedefinieerde testruimte volgens EN ISO 16000 en strenge classificatiecriteria ten grondslag. De beproefde bouwstoffen zijn vrij van oplosmiddelen en gevaarlijke stoffen. Een
g
BB
Ihre Si für c ft
informatie stelt SCHOMBURG in transparante vorm beschikbaar. In de productdatabase www.greenbuildingproducts.eu vindt u hiervoor gestandaardiseerde LEED- en DGNB-declaraties om te downloaden. Het is op deze manier voor planners, architecten en bouwbedrijven eenvoudiger om toegang te verkrijgen tot de research naar producten en bijbehorende documentatie.
e – geprü em
DGNB en LEED Deze geselecteerde lijmen en afdichtstoffen vindt u nu ook in de Green-building-productgegevensbank op www.greenbuildingproducts.eu. De hier vermelde producten leveren een bijdrage aan het behalen van de punten in het LEED- en DGNB-systeem. SCHOMBURG ondersteunt zijn klanten bij het verkrijgen van een gebouwencertificering volgens LEED en DGNB. Certificeringsrelevante
Gemeinsam mit der Deutschen Bauchemie e.V. unterstützt SCHOMBURG das Nachhaltige Bauen über Umweltproduktdeklarationen (EPDs) beim Institut Bauen und Umwelt e.V.
Aanwijzing Overige informatie betreffende dit onderwerp vindt u ook op onze website www.green-schomburg.de.
schomburg.com 69
Overzicht van de “Producten met een keurmerk” EMICODE GEV
AgBB
Emissieklasse conform VOC-France
VOCBelgië 2)
EC1-PLUS
EC1- PLUS
A+
ASO-Aansluitdichtband
ASO-Voegenbreed
EC1 -PLUS
ASODUR-B351
C
ASODUR-EB/L
ASODUR-G1270
ASODUR-G1275
– –
ASODUR-SG3
ASODUR-SG3-superfast
ASODUR-V2250
ASOFLEX-AKB-Vloer/-Wand
CRISTALLFUGE -PLUS
REMISIL-SI
EC1 PLUS
SOLOPLAN
EC1
1) Commissie voor de gezondheidsevaluatie van bouwproducten, Bundesländer-Gremium in Duitsland conform EN ISO 16000 2) Conform koninklijk besluit voor het definiëren van de grenswaarden voor de emissies binnenshuis van bouwproducten voor bepaalde beoogde gebruikstypes
70 schomburg.com
FAST TECHNOLOGY Van 0 naar 100 in 4,6 seconden. Zo zou je de nieuwe FAST TECHNOLOGY van SCHOMBURG kunnen omschrijven. Producten met dit symbool kenmerken zich daarmee dat het water in kristallijne vorm wordt gebonden. Hierdoor bieden ze bescherming tegen “schotelvorming” en verkleuringen. Verder zijn deze producten, anders als vele concurrerende mortels, zeer smeuïg in de verwerking en zal er nooit water overgedoseerd hoeven te worden voor een betere verwerkbaarheid. Dit biedt vooral een voordeel bij vochtgevoelige tegelsoorten, want waar geen vocht is hoeft geen vocht te verdampen. FAST-producten zijn hier echter aanzienlijk ongevoeliger voor als andere snelbindende systemen.
Stofgereduceerd Producten die zijn voorzien van stofreducerende eigenschappen, worden met dit symbool aangegeven. Geen gezondheidsschadelijke inademing van fijnstof op de bouwplaats, of lastige afdekwerkzaamheden. Een groen milieu en een gezonde werkplek gaan hand in hand, als het aan SCHOMBURG ligt.
4-in-1 De multitalenten onder de SCHOMBURG-producten. Door de nieuw ontwikkelde 4 in 1 receptuur kunnen producten met dit signet worden gebruikt voor de meest verschillende lijmmethodes zoals dunbed, middelbed en vloeibed alsook pleisterwerkzaamheden. Optimale verwerkingseigenschappen vormen een aanvulling op dit multitalent.
Tegels in XXL-formaat Producten die zijn voorzien van het signet “TEGELS in XXL-formaat” zijn speciaal geschikt voor het verlijmen van grootformaat tegels. De huidige lijmmorteltechnieken van SCHOMBURG maken dit mogelijk. Uitstekende hechting, holtevrije applicatie, gemakkelijk in hantering, probleemloze oplevering van hoog kwalitatief XXL tegelwerk.
TopTEC Het nieuwe TopTEC-bindmiddelsysteem is de basis van een groot aantal SCHOMBURG-producten. Producten van de TopTEC-familie kenmerken zich door een uitstekende combinatie van bijzondere eigenschappen, zoals bijv. een snelle reactieve uitharding, een verhoogde zekerheid door extreem geringe krimp en een ressourcebesparende ecobalans.
EMICODE Een groot aantal SCHOMBURG-producten zijn voorzien van het EMICODE-keurmerk. EMICODE is een geregistreerd handelsmerk voor het aanduiden van lijmgrondstoffen, lijmstoffen en bouwproducten. Deze bouwstoffen bieden de grootstmogelijke zekerheid tegen luchtverontreiniging binnenshuis. Aan het systeem EMICODE ligt een exact gedefinieerde testruimte volgens EN ISO 16000 en strenge classificatiecriteria ten grondslag. De beproefde bouwstoffen zijn vrij van oplosmiddelen en gevaarlijke stoffen.
schomburg.com 71
Selectie van in acht te nemen voorschriften Verwarmde en onverwarmde oppervlakken
Vloeibare afdichtingen en afdichtingsbanen in douches en baden
DIN EN 12004
Mortels en lijmen voor tegels en platen definities en specificaties
DIN 18202
Toleranties in de bouw
DIN 18352
Tegel- en plaatwerkzaamheden
DIN 1045
Draagconstructie van beton, gewapend beton en spanbeton
DIN 18157
Uitvoering van keramische vloeren volgens de dunbed-methode
DIN EN 13813
Dekvloermortels, dekvloermassa‘s en dekvloeren, eigenschappen en vereisten
DIN 18534
Afdichting van binnenruimtes
DIN 18560
Dekvloeren in de bouw
ZDB-infoblad
Dilatatievoegen in bekledingen en vloeren van tegels en platen
Keramische tegels of platen, natuursteen en betonsteen op cementgebonden vloerconstructies
eramische tegels of platen, natuursteen K en betonsteen op calciumsulfaatgebonden dekvloeren
ZDB-Merkblad Vakinformatie
BEB-infoblad
DIBt bouwverordeningen Deel A - C ZDB-infoblad
Hechtlaagafdichting
Gipskarton, droge-mortel vloeren, vezelcementen bouwpanelen
Cementgebonden dekvloeren met vloerverwarming van het overkoepelende orgaan voor sanitair, verwarming, klimaatregeling: Interface-coördinatie bij dekvloerconstructies met vloerverwarming
Beoordelen en voorbereiden van ondergronden
DIN 18183
Montagewanden uit gipskartonplaten
DIN 4103
ietdragende scheidingswanden voor N binnen
Bekledingsresten, coatings, oude tegels en verflagen DIN EN 12004
schomburg.com v73
Selectie van in acht te nemen voorschriften Laboratoria - Geleidende bekledingen
Gietasfalt DIN EN 12004
AGI
Werkbladen pag. 10 - 40
DIN 18354
Asfaltwerkzaamheden
DIN EN 1081
Geleidbaarheid
Metaal, hout, kunststof en polyester
DIN 55928
Deel 4 en 6 Corrosiebescherming van staalbouw
Kritische en gescheurde ondergronden DIN EN 12004
DIN 4102
Hoogbouwnorm
74 schomburg.com
Zwembaden en grootkeukens
Ondergronden egaliseren
DIN 18535
DIN EN 998
Bepalingen voor mortel- en metselwerkzaamheden
Hechtlaagafdichting Ongepleisterd metselwerk
Terrassen en balkons DIN EN 12004
DIN 18531
Afdichten van daken alsook balkons, loggia en veranda's
Buitenvloeren
DIBt bouwverordeningen Deel A - C
schomburg.com v75
Woordenlijst Aansluitvoegen Tussen vloeren en aangrenzende bouwdelen, ook vaste inbouwconstructies, kunnen aansluitvoegen vereist zijn. Deze voegen worden normaliter op dikte van het bekledingsmateriaal en indien vereist op vloerdikte uitgevoerd. Oververwerking Worden harde vloerstoffen als keramische tegels of natuursteen op jonge lastverdelingslagen aangebracht, die krimpend zijn verlegd, bestaat door de krimp en vervorming een hoog risico op schade. Om deze reden moet het overtollige water bij een zwevende dekvloer zo goed mogelijk zijn verdampt voordat het lijmen met harde vloerstoffen plaatsvindt. De controle van oververwerking van een lastverdelingslaag wordt uitgevoerd met behulp van de CM-meetmethode. De vereiste waarden voor het vaststellen van de oververwerking zijn afhankelijk van de soort bindmiddel in de lastverdelingslaag en de betreffende vloer. Bewegingsvoegen Externe invloeden, zoals belastingen en verschillende reacties van de grondstoffen bij temperatuurschommelingen bepalen de spanningen tussen de gebruikte bouwstoffen. Deze spanningen kunnen door op de juiste wijze bewegingsvoegen toe te passen, worden beperkt. Buttering-Floating-methode Een methode voor het waarborgen dat er nagenoeg holleruimtevrij kan worden gelijmd. De lijmmortel wordt hiervoor zowel op de ondergrond alsook op de achterkant van de plaat aangebracht. Calciumsulfaat-dekvloeren (anhydrietvloer) worden samengesteld uit calciumsulfaat (anhydrietbinder) als bindmiddel, water en eventueel additionele additieven en zijn in hoge mate vochtgevoelig. CM-apparaat Het CM-vochtmeet apparaat (calciumcarbid-methode) wordt ingezet ter bepaling van het exacte (rest-) vochtgehalte in een verwerkte bouwstof
76 schomburg.com
resp. ondergrond. Het meetprincipe berust op de reactie tussen vocht uit de bouwstof en calcium-carbid. Voor een vochtmeting wordt er een proefmonster uit de aanwezige vloer gehaald, verpulverd, gewogen en aansluitend in een drukfles (CM-fles) m.b.v. calciumcarbid tot reactie gebracht. Nadat de reactie is afgesloten, kan aan hand van de manometer en een omrekentabel afgelezen worden hoeveel vocht zich per % gewicht proefmonster aanwezig was. Applicatie via dikbed-methode De bevochtigde tegels worden op een dikke cementmortellaag gelijmd, waarbij de mortel de onregelmatigheden van de ondergrond egaliseert. De morteldikte is 15 - 50 mm. Dunbed-methode Hierbij worden de tegels in een maximaal 5 mm dikke lijmlaag gelegd. De lijm kan hierbij een hydraulische dunbedmortel, een dispersielijm of een epoxyharslijm zijn. De methode vereist echter geëgaliseerde ondervloeren, aangezien het dunne bed slechts lichte nivelleringen toestaat. Het bed wordt hierbij met een tandkam doorgekamd, de tandgrootte is afhankelijk van het tegelformaat. Dispersielijm In principe gebruiksklare en zeer flexibele lijm die voornamelijk bij de dunbedmethode binnen in gebouwen wordt gebruikt. Ettringiet Het aanbrengen van cementaire mortels op gips stimuleert bij vochtinwerking de vorming van het mineraal ettringiet. De hieruit voortvloeiende aanzienlijke volumevergroting leidt tot verlies van stevigheid in de hechtafdichtingslaag. Veldbegrenzingsvoegen Bij dillatatievoegen in de dekvloer die als veldbegrenzingsvoeg moeten worden aangemaakt, moeten de voegen tot de dragende ondergrond resp. de afdichting worden gevormd. Voegbreedte Een belangrijk criterium bij het kiezen van de voegbreedte is de staat en de
maatprecisie van het keramische vloermateriaal. Gebouwscheidingsvoegen Alle gebouw-scheidingsvoegen dienen volledig door alle constructielagen ononderbroken te worden aangebracht en dienen in het tegelwerk op dezelfde plek te worden doorgezet op volgens bouwplanning aangegeven breedte. Classificering van lijmmortels volgens DIN EN 12004; Definities: C = cementhoudende mortel D = dispersielijm R = reactieharslijm 1 = lijm/mortel voor normale toepassing 2 = lijm/mortel voor hogere eisen F = snelhuithardende lijm/mortel (Fast) T = lijm/mortel met verhoogd standvermogen (thixotropie) E = lijm/mortel met verlengde opentijd (Extended) S1 = vervormbare dunbedmortel S1 vervorming 2,5 mm < t < 5 mm S2 = zeer flexibele dunbedmortel S2 vervorming t > 5 mm Opentijd lijm De tijd waarin de tegel na het opkammen van het lijmbed moet worden gelegd, om een optimale hechting te waarborgen, wordt aangeduid als opentijd lijm of legtijd. Kristallijne waterverbinding Lijmmortels met kristallijne waterverbinding worden aangeduid door een hoge bindingssnelheid. Het water wordt in kristallijne vorm verbonden en biedt zo bescherming tegen schotelvorming en verkleuringen bij natuursteen. Middelbed-methode Met deze methode kan bij het lijmen van tegels en platen, in tegenstelling tot de dunbed-methode (1-5 mm) nog enige nivellering van de ondergrond plaatsvinden. Bij de middelbed-methode is de laagdikte van de tegelmortel resp. lijm tussen 5 - 15 mm. In tegenstelling tot het klassieke dikbed (15 - 50 mm) wordt daarentegen een aanzienlijk gewicht bespaard.
Testcertificaten Testcertificaten worden gebruikt als bewijs van de gewaarborgde materiaaleigenschappen door de fabrikant en worden door openbare materiaal controle-instanties volgens de geldende normen en testrichtlijnen opgesteld. Aanwijzingen betreffende de aanwezige testcertificaten vindt u in de technische infobladen van de producten. Randvoegen Deze begrenzen de afwerking tussen vloer en wand of andere opgaande bouwdelen. Het aanleggen geschiedt op dezelfde wijze als veldbegrenzingsvoegen. Restvochtgehalte Dekvloer, tegellijm of voegmortel, alle hydraulisch gebonden grondstoffen bevatten ook na het aanbrengen nog een bepaald aandeel aan water: Het zogeheten restvochtgehalte. Een cementdekvloer, op scheidingslaag of isolatie, is bijvoorbeeld pas oververwerkbaar met een tegelvloer als nog max. 2% of minder restvochtgehalte meetbaar is. Het resterende water verdampt langzaam over een aantal jaar tot een kleine hoeveelheid (huishoudelijk vocht). Het hiermee ontstane volumeverlies wordt merkbaar na krimp en vormveranderingen. Reactieharslijm en reactieharsvoegmassa's Deze, vaak 2-componenten systemen worden gebruikt bij bijzonder hoge eisen aan chemische bestendigheid en de mechanische belasting, zoals bij toepassingen in industriële, commerciële en in zwembadomgevingen. Geluidsbruggen Een direct contact tussen de bouwelementen (wand, plafond, vloer) kan een geluidsvergroting met zich meebrengen. Om dergelijke als geluidsbrug aangegeven uitvoeringen te vermijden, worden geluidsgenererende onderdelen afgescheiden met een isolatie. Als voorbeeld wordt tussen de dekvloer en wand in de aansluiting een
randisolatiestrook gebruikt tegen het overdragen van contactgeluid. Schijnvoegen In verse dekvloeren als ingestelde breukpunten aangebrachte scheidingsvoegen die worden gebruikt om bouwstofverplichte krimp in verse dekvloeren op te nemen. Deze, in principe door het insnijden van de dekvloer op max. de halve dekvloerdikte, aangebrachte voegen worden als het krimpproces is beëindigd voorzien van injectiehars. Het is niet noodzakelijk om rekening te houden met deze voegen bij het leggen van tegelvloeren. Snellijm Deze lijm beschikt over een snel bindend vermogen. De correctietijden worden daardoor weliswaar korter, maar er treedt wel een kortstondige waterbinding op. Dit is met name praktisch bij verkleuringsgevoelige natuursteensoorten en bij werkzaamheden met weinig tijd. Krimp Krimp betekent een verkorting van een bouwstof tijdens het uitharden/drogen. Potlife Met potlife wordt de maximale verwerkingsduur van het gemengde materiaal aangeduid. Droogvloer/prefabvloer Een droogvloer wordt volgens het building block-principe uit voorgefabriceerde plaatelementen middels sleuven aan elkaar gelijmd of geschroefd. De elementen bestaat vaak uit twee of drie lagen. De voordelen van deze eenvoudige onderconstructies zijn, dat het dekvloersysteem geen vocht (in vergelijking met huishoudelijk vocht) in het huis “brengt” en dat het direct begaanbaar is. Ook moet bij systemen met gips er rekening mee worden gehouden dat de toepassing, door de hoge vochtgevoeligheid, in natte ruimtes wordt beperkt (alleen bij toepassing van een hechtlaagafdichting) en niet mogelijk is buitenshuis.
schomburg.com 77
Productveelvoud met systeem. Met zekerheid de oplossing. U heeft uw project - wij hebben de oplossingen. Vertrouw bij het lijmen van tegels, natuursteen en dekvloeren op complete systemen voor verschillende toepassingen. SCHOMBURG biedt u voor elke toepassing de juiste oplossing en voor elke oplossing de juiste producten. Gronderingen, vloeregalisatiemassa's, afdichtingen, tegellijmen, voegenmortels op onze website vindt u voor uw projecten een assortiment met exact op elkaar afgestemde producten. schomburg.de
78 schomburg.com
Technische service Telefoon +49 5231 953 00 Fax +49 5231 953 6612 Overige informatie betreffende uw plaatselijke persoonlijke contactpersoon of uw regionale vestiging kunt u vinden op www.schomburg.de
schomburg.com 79
De ondernemingsgroep SCHOMBURG ontwikkelt, produceert en verhandelt systeembouwstoffen voor de toepassingsgebieden: • Bouwafdichting/renovatie • Tegel-/natuursteen-/dekvloerapplicatie • Systemen voor oppervlaktebescherming/ vloercoatings • Betontechniek
Om aan de hoge eisen van een zich steeds verder ontwikkelende markt te kunnen voldoen, investeren wij continu in onderzoek en ontwikkeling van nieuwe en reeds bestaande producten. Dit staat garant voor een continue hoge productkwaliteit naar volle tevredenheid van onze klanten.
SCHOMBURG GmbH & Co. KG Aquafinstrasse 2–8 D-32760 Detmold (Germany) Telefoon +49-5231-953-00 Fax +49 5231 953 333 www.schomburg.com
42/22 NT/WKD/RAc/LiW
Vakmensen waarderen de kwaliteit en de efficiëntie van de systeembouwmaterialen, de service en daarmee ook de kernbekwaamheid van de ondernemingsgroep.
Zowel nationaal als internationaal blinkt SCHOMBURG al ruim 80 jaar uit door haar markterkende ontwikkelingscompetentie. Systeembouwmaterialen uit eigen productie genieten wereldwijd hoog aanzien.